ORGAANDONATIE KAN OOK JOUW LEVEN REDDEN



LEIF is een open initiatief van mensen en verenigingen die streven naar een waardig levenseinde voor iedereen, waarbij respect voor de wil van de patiënt voorop staat.

LEIF West-Vlaanderen voert dit najaar een sensibilisatiecampagne rond orgaandonatie omwille van de behoefte aan donoren en het actuele tekort ervan. Een uitdrukkelijke positieve wilsbeschikking voor donatie is een heel goede stap maar even belangrijk is dat de familie op de hoogte is van jouw bereidheid tot donatie, om verzet te voorkomen.

ENKELE CIJFERS TER DUIDING


Momenteel wachten 1300 Belgen op een transplantatie. Jaarlijks komen er 700 overledenen in aanmerking voor orgaandonatie, waarvan er slechts 250 worden uitgevoerd. Bij 1 op 7 van de geschikte donoren kunnen geen organen worden weggenomen wegens verzet. Door een gebrek aan organenen worden ongeveer 1000 mensen niet geholpen. De kans dat je een donororgaan nodig hebt, is 4x groter dan de kans dat je ooit in aanmerking komt als donor.

HET LEIFPLAN


Het LEIFplan beschrijft in een notendop hoe je - bewust of niet meer bewust - met je eigen leven(seinde) kan omgaan wanneer je met een belangrijk gezondheidsprobleem wordt geconfronteerd. In de praktijk bestaan er 2 belangrijke situaties.

SITUATIE 1: ‘IK BEN BIJ MIJN VOLLE VERSTAND EN WIL NU MEEBESLISSEN’


1. Wat met behandelingen en onderzoeken?

Het is evident dat je mee je actuele zorg kan bepalen in overleg met je arts en de andere zorgverleners. Dat is een elementair mensen- en patiëntenrecht. Bovendien kan iedereen bepaalde behandelingen, onderzoeken e.d. weigeren - zelfs indien deze levensreddend zijn - en artsen moeten dit respecteren. Dit kan gewoon mondeling meegedeeld worden, maar je arts kan vragen dat je die weigering ook schriftelijk bevestigt.

2. Wat met palliatieve zorg: pijn- en symptoomcontrole, psychosociale opvang en existentiële/spirituele begeleiding?

Iedereen heeft hier recht op. Palliatieve zorg wil noch het leven verlengen noch verkorten, maar wil voor goede levenskwaliteit zorgen. Soms is de situatie zo ondraaglijk en onbehandelbaar dat sommigen vragen om ‘in slaap’ gedaan te worden tot aan het overlijden. Dit heet palliatieve sedatie en behoort ook tot palliatieve zorg. Anderen kiezen dan eerder voor euthanasie.

3. Wat met het aanduiden van een vertrouwenspersoon?

Je bent goed bij je verstand, maar niet voldoende mondig of je voelt je wat onzeker. Je kan je laten bijstaan door een vertrouwenspersoon. Deze kan je o.a. vergezellen tijdens de consultatie bij de arts of kan je medisch dossier inkijken. De vertrouwenspersoon kan schriftelijk aangeduid worden.

4. Wat met euthanasie: je wilt nú een zelfgekozen levenseinde?

Bij euthanasie beëindigt de arts het leven van de patiënt nadat de patiënt (en niemand anders) daar zélf uitdrukkelijk om gevraagd heeft. De patiënt moet aan bepaalde voorwaarden voldoen:

  • je moet wilsbekwaam zijn
  • je moet het zélf vrijwillig, herhaald en duurzaam vragen (en schriftelijk bevestigen)
  • je moet een ernstige, ongeneeslijke aandoening hebben, veroorzaakt door ziekte of ongeval
  • je moet hierdoor ondraaglijk lijden
Sommigen vragen om euthanasie tijdens de opvang met palliatieve zorg omdat het lijden door de ongeneeslijke aandoening ondraaglijk is geworden.Anderen kiezen rechtstreeks voor euthanasie zonder bijkomende palliatieve omkadering: bv. iemand die sinds jaren verlamd is.

SITUATIE 2: ‘WAT KAN IK NU DOEN VOOR LATER WANNEER IK NIET MEER KAN BESLISSEN?’



1. Wat met behandelingen en onderzoeken als je niet meer aanspreekbaar bent?



Je kan vooraf bepalen welke behandelingen, onderzoeken, e.d. je later niet meer wil indien je onherroepelijk niet meer aanspreekbaar (wilsonbekwaam) bent geworden (bv. Door een hersentumor, hersenbloeding, dementie, coma, …). Je kan dit schriftelijk opstellen in een voorafgaande ‘negatieve’ wilsverklaring (‘negatief’ staat voor ‘weigeren’) vroeger soms ‘levenstestament’ genoemd (zie hiernaast onder 5:  ‘voorafgaande zorgplanning’).

2. Wat met palliatieve zorg bij wilsonbekwaamheid?



Iedereen heeft recht op palliatieve zorg, ook wanneer je niet meer aanspreekbaar bent. Het is de plicht van artsen en zorgverleners om in alle omstandigheden aan goede pijnbestrijding te doen, andere ongemakken te behandelen, je psychosociaal en existentieel/spiritueel en ook je familie te ondersteunen. Dit moet dus niet voorafgaand in een document opgeschreven worden.

3. Wat met het aanduiden van een vertegenwoordiger?



Naar analogie met een vertrouwenspersoon - die je bijstaat wanneer je nog zélf bij volle verstand bent (zie Situatie 1.3) - kan je ook schriftelijk een vertegenwoordiger aanduiden die je helpt wanneer je niet meer zelf kan communiceren*. Je kan dit zelfs doen zonder dat je voorafgaande wilsverklaringen hebt opgesteld. Het apart aanduiden van een vertegenwoordiger heeft echter minder zin wanneer je een voorafgaande negatieve wilsverklaring of een voorafgaande wilsverklaring euthanasie hebt opgesteld: in deze wilsverklaringen kan je deze ook aanduiden.

4. Wat met euthanasie wanneer je in coma bent?


>br>

Je leest het goed: je kan via een voorafgaande wilsverklaring euthanasie later euthanasie verkrijgen enkel wanneer je in coma ligt (en dus niet bij dementie of andere vormen van wilsonbekwaamheid). Een voorafgaande wilsverklaring euthanasie (zie verder onder 5: ‘voorafgaande zorgplanning’) moet bovendien aan striktere voorwaarden voldoen dan de negatieve wilsverklaring.

5. Ten slotte: de voorafgaande zorgplanning.


Mensen willen ‘met hun papieren in orde zijn’ voor wanneer ze niet meer aanspreekbaar of overleden zijn. Dit wordt ook ‘voorafgaande zorgplanning’ genoemd. Een vaak gehoorde reden om dit te doen is dat men iemand in zijn nabijheid heeft zien overlijden op een wijze die men zelf zeker niet zou willen of dat men een ernstige diagnose heeft te horen gekregen, of dat men hoogbejaard is en voorzieningen wil treffen. Bovendien is het voor je omgeving gemakkelijker als je zelf hebt neergeschreven wat je wil. Dit kan later veel ellende en discussie vermijden. Je kan één of meerdere voorafgaande wilsverklaringen opstellen.

Er bestaan 5 wettelijke documenten betreffende het levenseinde:

Op deze manier kunnen artsen en zorgverleners later met je wil rekening houden, wanneer je je niet langer zelf kan uitdrukken.

VERKLARING VOOR ORGAANDONATIE



Volgens de wet van 13 juni 1986 betreffende orgaandonatie is iedereen die in het bevolkingsregister is ingeschreven een potentiële donor, tenzij hij/zij zich daartegen verzet heeft via het rijksregister. Toch gaan er jaarlijks nog heel wat organen verloren omdat de familie protesteert en de artsen daaraan tegemoet komen. Om dit te vermijden is het niet onbelangrijk dat de (toekomstige) donor zijn wensen vooraf aan zijn familie (mondeling) meedeelt.

Vanaf 14 juni 2006 is de wet aangepast en kan bovendien elke Belg bovendien ook laten registreren of hij/zij orgaandonor wil zijn of niet. De procedure is sterk vereenvoudigd en gratis: het volstaat in het gemeentehuis het ‘registratieformulier betreffende orgaandonatie’ (doorklikken naar ‘documenten’?) in te vullen en te tekenen. Het formulier wordt automatisch doorgestuurd naar het rijksregister. Hierdoor kan een mogelijk conflict met de familie vermeden worden.

GOED OM TE WETEN



Orgaantransplantatie is vaak een levensreddende behandeling voor patiënten die lijden aan bepaalde chronische en/of onomkeerbare en levensbedreigende ziekten. Denk maar aan ernstige hart-, long- of leverziekten. Een niertransplantatie verlost nierpatiënten van een zware en dure kunstnierbehandeling en biedt hen betere overlevingskansen. En voor de overledene maakt het geen verschil of hij/zij met of zonder nieren begraven wordt.

De meeste van deze patiënten hebben dus organen van overleden donoren nodig. Er bestaat een groot misverstand over de schenking van organen of weefsels: het lichaam wordt helemaal niet verminkt. De chirurg dient het lichaam met het grootste respect te behandelen.

De onderzoekskosten en de operatieve ingreep zelf worden aangerekend aan de ziekteverzekering van de patiënt die de organen ontvangt.

Verklaring orgaandonatie

ACTIVITEITEN IN HET KADER VAN DE CAMPAGNE



BRUGGE

Vertoning film "Réparer les vivants" op 5/10 om 20u in Kinepolis Brugge. Vooraf inschrijven isniet noodzakelijk.

Informatieavond met getuigenissen uit de vzw Navado en panelgesprek met experts op 12/10 om 20u in de Biekorf. Gratis toegang, vooraf inschrijven is noodzakelijk via leif@levenshuis.be.

OOSTENDE

Vertoning film "Réparer les vivants" op 5/10 om 20u in VLC De Geuzetorre. Vooraf inschrijven isniet noodzakelijk.

Informatieavond met getuigenissen uit de vzw Navado en panelgesprek met experts op 12/10 om 20u in VLC De Geuzetorre. Gratis toegang, vooraf inschrijven is noodzakelijk via leif@levenshuis.be.

Over de informatieavonden:

Tijdens deze avond getuigen enkele mensen over orgaandonatie. Daarna volgt een interactief panelgesprek met experten waaronder Dr. Nico Müller en hoofdverpleegkundige Baudewijn Oosterlynck, beiden werkzaam op de dienst Intensieve Zorgen van het AZ Sint-Jan, Bruno Desschans, hoofd transplantatie coördinatie UZ Leuven en een afgevaardigde van vzw Navado. Moderator: Pierre Naassens, campagnecoördinator.

Over de film Réparer les vivants:

Réparer les vivants is een film over het leven. Ook al draait hij vooral rond de dood. De dood van een jongeman. Een avonturier die vroeg in de morgen met zijn vrienden voor de kust van Le Havre gaat surfen. Op de terugweg schudt een ongeval hen brutaal wakker. Alleen die ene jongen zal nooit meer wakker worden. Hij is hersendood. Vanaf dat moment speelt zijn hart de hoofdrol. Gelukkig is de film niet donker. Als je de zaal verlaat, heb je zin om te leven. Je wil ertegenaan. Het verhaal geeft hoop.

MEER INFORMATIE?



LEIF West-Vlaanderen - LevensEinde InformatieForum
Koningin Elisabethlaan 92, 8000 Brugge - 050 34 07 36
leif@levenshuis.be - www.levenshuis.be/leif - www.LEIF.be


Nieuws /